Σκηνοθεσία: Mikael Hafstrom
Σενάριο: Mikael Hafstrom, Jan Guillou (βιβλίο)
Πρωταγωνιστές: Andreas Wilson, Henrik Lundstrom, Gustaf Skarsgard
Xώρα Παραγωγής: Σουηδία, Δανία
Χρονολογία Παραγωγής: 2003
Με τις περίπλοκες κλίκες και τα δίκτυα, τους αυταρχικούς κανόνες της και φυσικά τον τραμπουκισμό, η σχολική αυλή ήταν πάντα ένα πρόσφορο, αν όχι το πλέον κατάλληλο, πεδίο εξάσκησης για όποιον ενδιαφερόταν να επιβληθεί με τη δύναμη- από το "If...", το "Election", το "Dead poets society" μέχρι το "Mean girls", το σχολείο έχει χρησιμοποιηθεί σαν το κινηματογραφικό σκηνικό για διάφορες πολιτικές αλληγορίες που αναφέρονται στην πάλη του ατόμου μέσα σε ένα κλειστό και κομφορμιστικό σύστημα. Το τελευταίο τέτοιο φιλμ είναι το Evil του Mikael Hafstrom, βασισμένο στο ημι- βιογραφικό βιβλίο του Jan Guillou. Αν και ο Guillou είναι περισσότερο γνωστός- τουλάχιστον στις Βόρειες χώρες- σαν συγγραφέας σειράς μυθιστορημάτων κατασκοπείας, οι δραστηριότητές του μετά τα σχολικά χρόνια περιλαμβάνουν φυλάκιση για προδοσία, όταν εξέθεσε δημόσια τη σουηδική μυστική υπηρεσία πληροφοριών επειδή κρατούσε αρχεία πολιτικών φρονημάτων των πολιτών. Καθώς έχει επίσημα χαρακτηριστεί ως τρομοκράτης από τις ΗΠΑ, ο Guillou ξέρει μερικά πράγματα για τις δυσκολίες του να αντιμάχεσαι πανίσχυρες εξουσίες, τα οποία χρωματίζουν την πολιτική διάσταση του Evil.
Στοκχόλμη, δεκαετία του '50. Παρόλες τις ακαδημαϊκές του ικανότητες, ο μαθητής Erik Ponti αποβάλλεται από το σχολείο του με τα εξής λόγια από το διευθυντή: "υπάρχει μία μόνο λέξη για να περιγράψει ανθρώπους σαν εσένα- σατανικός. Αυτό που χρειάζεσαι είναι μαστίγωμα, και περισσότερα". Στην πραγματικότητα ο Erik λαμβάνει ένα "καλό" χέρι ξύλο από τον σαδιστή πατριό του, έτσι η μητέρα του τον στέλνει στο παραδοσιακών αρχών σχολείο Stjärnsberg Boarding School, όπου η πειθαρχία αφήνεται στους ίδιους τους μαθητές, οι οποίοι λειτουργούν σύμφωνα με τις άκαμπτες ιεραρχίες που ορίζονται από την ηλικία και την οικογενειακή γενεαλογία. Παρά τις συμβουλές του φίλου και συγκατοίκου του, Pierre, ο Erik αρνείται δημόσια να υποβληθεί στις αυθαίρετες τιμωρίες που έχει ορίσει ο μεγαλύτερος μαθητής Otto Silverhielm και σύντομα βρίσκει τον εαυτό του απίθανο εκφραστή της τακτικής πολιτικής ανυπακοής ενάντια στη θεσμοθετημένη κατάχρηση εξουσίας του σχολείου.
Για μία ταινία της οποίας ο τίτλος σηματοδοτεί ένα ενδιαφέρον για ζητήματα ηθικής, ο ήρωάς της αποτελεί αναμφισβήτητα μια αμφίσημη ηθικά φιγούρα. Αναλαμβάνει την εκστρατεία του για τη μη βία όχι επειδή είναι ένας τύπου Gandhi ειρηνιστής, αλλά επειδή κάθε χτύπημα που μπορεί να πετύχει ενάντια στους καταπιεστές του θα οδηγήσει αυτόματα στην αποβολή του και στην επιστροφή του στο σπίτι. Η εναρκτήρια σκηνή δείχνει τον Erik να δέρνει με ευκολία έναν αντίπαλό του, έτσι ώστε η μεγάλη αγωνία να ακολουθεί στις επόμενες σκηνές σαν απόρροια της έντασης ανάμεσα στο τι κάνει στην πραγματικότητα (ή ακριβέστερα τι δεν κάνει) και τι ξέρει πως είναι ικανός να κάνει. Αυτά μέχρι τη στιγμή που ο Erik βρήκε- και εκμεταλλεύτηκε πλήρως- ένα παραθυράκι στο πλαίσιο του σχολικού συστήματος που του επιτρέπει να καταφύγει στη βία χωρίς το φόβο της τιμωρίας. Οι θεατές περίμεναν, έως και επιθυμούσαν, μια τέτοια έκρηξη και έτσι το Evil μας οδηγεί σε μια άβολη συνενοχή στην σκληρή εκδίκηση του Erik. Αργότερα, σε δύο σκηνές περιγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τι πρόκειται να κάνει σε κάποιον, δημιουργώντας και πάλι προσδοκίες στο θεατή, οι οποίες αργότερα ματαιώνονται, είτε επειδή ο Erik δεν το πραγματοποιεί, είτε επειδή ο Hafstrom επιλέγει να μη μας δείξει τι ακολουθεί. Έτσι καθίσταται υπό διερεύνηση όχι μόνο η ηθική του Erik αλλά και η ηθική του θεατή.
Το Evil δεν είναι τόσο μια ταινία για το πώς να είναι κανείς καλός, όσο για το πώς να εκμεταλλευτεί κανείς τους νόμους ενός αυταρχικού συστήματος ώστε να το κερδίσει στο ίδιο του το παιχνίδι. Το περιβάλλον και η ανατροφή του Erik μπορεί να εξηγούν την όχι τόσο ελκυστική συμπεριφορά του, αλλά η ταινία υπονοεί πως αυτό είναι εξίσου αλήθεια και για τους άλλους "κακούς" χαρακτήρες. Αυτό που ξεχωρίζει τις βίαιες πράξεις του Erik από αυτές του Otto, ας πούμε, ή του πατριού του, είναι πως ο Erik σπάει όχι μόνο κεφάλια αλλά και τα καταπιεστικά όρια, υποσχόμενος να φέρει την αλλαγή στα αυταρχικά ιδρύματα της εποχής του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου