Τετάρτη 2 Μαΐου 2012

Πέμπτη 03/05: Cradle will rock (1999)





Σκηνοθεσία: Tim Robbins
Σενάριο: Tim Robbins
Πρωταγωνιστές: Hank Azaria, Ruben Blades, Joan Cusack
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Χρονολογία Παραγωγής: 1999






            Το Cradle will rock είναι μία από τις σημαντικότερες και πιο πολιτικές ταινίες των τελευταίων δεκαετιών που, αν και εξελίσσεται στη δεκαετία του '30, καταπιάνεται με τα μεγάλα θέματα της δικής μας εποχής, όπως είναι η σχέση ανάμεσα στην τέχνη και την πολιτική, το κράτος και το κεφάλαιο, το εργατικό κίνημα και την επανάσταση, καθώς και την προδοσία, τη "δήλωση μετάνοιας" και την ανάκλησή της. 
             Ο συνωστισμός των αστεριών που δίνουν το παρόν στην ταινία είναι εντυπωσιακός: από τη Vanessa Redgrave, τη Suzan Sarandon, τον John Cusack και την Emily Watson μέχρι τον χαρισματικό John Torturro και τον Bill Murray (εκπληκτικό στο ρόλο ενός εγγαστρίμυθου καλλιτέχνη), καθώς και τον σκηνοθέτη John Carpenter- σημάδι της εκτίμησης που τρέφουν πολλοί άνθρωποι της τέχνης για τον Robbins.
             Η ταινία στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα, αλλά τόσο συνταρακτικά και τόσο αποσιωπημένα, που μοιάζουν να έχουν επινοηθεί. Η λογοκρισία, ο στραγγαλισμός της τέχνης, είτε από το κράτος είτε από τους χορηγούς, είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται οι παράλληλες ιστορίες της ταινίας: για πρώτη φορά (και μάλιστα επί Ρούσβελτ), η κυβέρνηση στέλνει πάνοπλους άντρες της Εθνοφυλακής για να εμποδίσουν το ανέβασμα ενός "φιλεργατικού" θεατρικού έργου, το οποίο σκηνοθετεί ο 22χρονος τότε Orson Welles. Ταυτόχρονα, ο φιλότεχνος μεγιστάνας Nelson Rockefeller παραγγέλνει στο διάσημο μεξικάνο επαναστάτη ζωγράφο Diego Rivera μια γιγάντια τοιχογραφία για το λόμπι ενός ουρανοξύστη στη Νέα Υόρκη (το Rockefeller Center), αλλά μόλις ανακαλύπτει ότι ο ζωγράφος κάνει τα δικά του (απεικονίζει τον Λένιν απένταντι στον Abraham Lincoln), ακυρώνει την παραγγελία του και διατάζει την καταστροφή του έργου. Πλάι σε υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα (ο μεγαλοεκδότης Herst, μια καλλιτεχνική πράκτορας του Μουσολίνι, ένας γίγαντας της χαλυβουργίας, η Frida Kahlo, κ.α) περιστρέφονται αρκετά φανταστικά πρόσωπα, όπως μια άστεγη τραγουδίστρια του δρόμου, μια εκκεντρική κόμισσα και προστάτιδα των τεχνών, μια δημόσια υπάλληλος που βλέπει παντού την κόκκινη απειλή, κ.α
              Η μεγάλη ύφεση μετά το κραχ του '29, στάθηκε ολέθρια για τη θεατρική βιομηχανία, καθώς συνδυάστηκε με την επέλαση του Hollywood. Για παράδειγμα, μόνο στη Νέα Υόρκη το 98% των θεάτρων έβαλε λουκέτο την περίοδο 1931- 32. Οι ορχήστρες που έπαιζαν ζωντανά καταργήθηκαν και δημιουργήθηκε μια τεράστια στρατιά άνεργων και απελπισμένων ηθοποιών, τεχνικών, μουσικών. Σ' αυτό συνέβαλε και η διάλυση δεκάδων περιοδευόντων θιάσων εξαιτίας των εξωφρενικών αυξήσεων στις τιμές των εισιτηρίων του σιδηροδρόμου.
                Στο πλαίσιο του New Deal, η κυβέρνηση χρηματοδοτεί το FTP, το Ομοσπονδιακό Θεατρικό Πρόγραμμα, για την απορρόφηση του άνεργου καλλιτεχνικού προλεταριάτου και για τη φτηνή ψυχαγωγία του λαού. Να σημειωθεί ότι το θέατρο τότε ήταν ένα λαϊκό θέαμα.
                 Μια από τις επιχορηγούμενες παραγωγές της εποχής είναι το Cradle will rock, ένα μπρεχτικού ύφους μιούζικαλ. Όταν η κυβέρνηση απαγορεύει το έργο, τα σωματεία των ηθοποιών και των τεχνικών απειλούν με διαγραφή όποιον πάρει μέρος στην παράσταση. Η απώλεια της ιδιότητας του μέλους ισοδυναμεί με καταδίκη σε αιώνια ανεργία, καθώς μόνο επαγγελματίες είχαν δικαίωμα συμμετοχής στο FTP. Εκατοντάδες εργάτες μαζεύονται έξω από το πολιορκημένο από ένοπλους θέατρο, καλλιτέχνες και τεχνικοί κυριολεκτικά το σκάνε από το παράθυρο και το έργο μεταφέρεται και ανεβάζεται στο δρόμο, ή περίπου στο δρόμο, σε μια εντυπωσιακά μοντέρνα εκδοχή, χωρίς κοστούμια και σκηνικά, χωρίς καν σκηνή. Κοινό και καλλιτέχνες τραγουδούν και χορεύουν αγκαλιασμένοι σ' αυτή τη μοναδική και πρωτοποριακή, από σκηνοθετική άποχη, παράσταση. 
                   Εφτά χρόνια πάλεψε ο Robbins για να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση αυτής της ταινίας. Ενδιάμεσα γύρισε το Θα Ζήσω και έπαιξε σε εμπορικές ταινίες, καθώς, όπως λέει ο ίδιος "όσο κι αν αποδοκιμάζεις το Hollywood, υποχρεώνεσαι μερικές φορές να παίξεις με τους κανόνες του, ώστε να μην περιθωριοποιηθείς". Ωστόσο, δεν παύει να δηλώνει πως "ακόμα και κάτω από τις χειρότερες συνθήκες, υπάρχει περιθώριο για μια επανάσταση".





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου