La Commune (Paris, 1871). Γαλλία, 2000. Σκηνοθεσία-σενάριο: Πίτερ Γουότκινς. Ηθοποιοί: 220 ερασιτέχνες ηθοποιοί. 345'
Τολμηρή, συγκλονιστική ανάπλαση της Παρισινής Κομμούνας, της σύντομης εξέγερσης των εργατών και της εθνοφρουράς, το 1871, που για ένα σύντομο διάστημα κατάφερε να δημιουργήσει μια σοσιαλιστική κοινωνία, βασισμένη στη δικαιοσύνη και την πραγματική ελευθερία του πολίτη. Ηθητεία του Βρετανού Πίτερ Γουότκινς στην τηλεόραση του BBC είναι καταφανής σ' όλες τις ταινίες του, ιδιαίτερα σ' αυτή την εκπληκτική, μοναδική στο είδος της, «Κομμούνα», από τα πιο μεγάλα σε διάρκεια έργα του: ντοκιμαντεριστικό στιλ, κάμερα στο χέρι, συνεντεύξεις, αποστασιοποίηση του ηθοποιού από το ρόλο. Κάτι που πρόβαλε για πρώτη φορά ο Ντζίγκα Βέρτοφ και αργότερα οι σκηνοθέτες της νουβέλ βαγκ με επικεφαλής τον Γκοντάρ, αλλά και το σινεμά-βεριτέ, καθώς και ο Μπρεχτ στο θέατρο.
Ολα αυτά μαζί με ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: την ανάπλαση ενός συγκεκριμένου γεγονότος με την παρουσία «ζωντανής» κάμερας και ζωντανών συνεντεύξεων που, αν και αντικειμενικά αδύνατη, ο σκηνοθέτης καταφέρνει με τη φαντασία του να υλοποιήσει.
Η Παρισινή Κομμούνα δημιουργήθηκε στο τέλος του γαλλο-πρωσικού πολέμου, σε μια περίοδο που το Παρίσι βρισκόταν υπό πρωσική κατοχή. Οι εργάτες, η εθνοφρουρά και οι ριζοσπάστες διανοούμενοι εξεγέρθηκαν ενάντια στα στρατεύματα του Μπίσμαρκ και την κυβέρνηση των Βερσαλιών και ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της πόλης με βάση μια καθαρά σοσιαλιστική φιλοσοφία: επιβάλλοντας πάγωμα των τιμών, κλείνοντας τα ενεχυροδανειστήρια, κρατικοποιώντας την εκκλησιαστική περιουσία, αναβάλλοντας την καταβολή των χρεών, εξισώνοντας τους μισθούς των υπαλλήλων και καταργώντας τους τόκους. Η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία (όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη) δεν μπορούσε να ανεχθεί ένα τέτοιο καθεστώς, γι' αυτό και ο στρατός επενέβη. Δύο μήνες μετά και μια πολιορκία που κατέληξε στη «Ματωμένη Βδομάδα», όπου σκοτώθηκαν περίπου 25 χιλιάδες Παριζιάνοι (μαζί και γυναικόπαιδα), η εξέγερση κατεστάλη. Η ουτοπιστική όμως αυτή κοινωνία των κομμουνάρων στάθηκε πρότυπο για κατοπινές εξεγέρσεις (από την επανάσταση των μπολσεβίκων μέχρι τον γαλλικό Μάη του '68).
Ο Γουότκινς ξεκίνησε με την προϋπόθεση ότι το 1871 στο Παρίσι υπήρχε τηλεόραση, που του έδινε την ευκαιρία να καλύψει την ιστορία ως τηλεοπτικό γεγονός, με την ανατρεπτική όμως ματιά ενός καινοτόμου ιστορικού, στο πνεύμα ενός Χάουορντ Ζιν. Με κάμερα στο χέρι, μαυρόασπρο φιλμ και τις τεχνικές του ντοκιμαντέρ, οι ρεπόρτερ της τηλεόρασης της Κομμούνας παρακολουθούν με πάθος τα γεγονότα και καταγράφουν αντικειμενικά τις συζητήσεις τόσο από τους πολιτικούς όσο και από τους απλούς εργάτες (ιδιαίτερα τις πλύστρες και ράφτρες, που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην Κομμούνα), με όλες τις αντιθέσεις αλλά και τους ρητορισμούς και την κάποια ανοργανωσιά (από τις λιγοστές αδυναμίες της Κομμούνας). Ενας ρεπόρτερ της τηλεόρασης των Βερσαλιών καταγράφει την αντίθετη άποψη, δίνοντας στον Γουότκινς την ευκαιρία να σχολιάσει τον ελεγχόμενο συχνά ρόλο των ΜΜΕ.
Η ταινία γυρίστηκε σ' ένα εγκαταλειμμένο εργοστάσιο του Μοντρέιγ (παλιότερα στούντιο του Ζορζ Μελιές), με τους περίπου 220 ερασιτέχνες ηθοποιούς να ερευνούν και να σχολιάζουν τους ρόλους τους και να συζητούν τα μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά θέματα της εποχής. Αποτέλεσμα μια τολμηρή, εκπληκτική, ανεπανάληπτη, οπτικά συναρπαστική ταινία-ποταμός (διαρκεί σχεδόν έξι ώρες), που στις μέρες μας αποκτά μια ξεχωριστή επικαιρότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου